Egels

• Als u het gedrag van de egel in uw tuin niet vertrouwd;
• Als u een egel overdag ziet rondlopen;
• Als een egel aanhoudend hoest, dan kan dat een (long)wormen infectie zijn;
• Als u per ongeluk een egel in zijn winterslaap verstoord hebt;
• Als u per ongeluk een nest jonge egels hebt verstoord.

Egels zijn te vinden in loofbos met ondergroei, bosranden en boomgaarden. Ooit aangetrokken door een groot voedselaanbod, komen egels ook veel voor in (moes)tuinen, parken en plantsoenen van dorpen en steden. Maar tijden zijn veranderd en veel tuinen zijn nu voor een groot deel betegeld waardoor er voor de egel weinig voedsel te vinden is.

Daarnaast zijn schuttingen die tuinen van elkaar scheiden maar egels de weg versperren, de norm geworden. Tuinvijvers of ander water met steile oevers zijn een andere belangrijkrijke niet-natuurlijke doodsoorzaak. Ook insecticide en slakkenbestrijdingsmiddelen en aarbeiennetten eisen hun tol, en tuinwerkzaamheden die nesten met jongen kunnen verstoren.

Egels zijn echte schemer- en nachtdieren, overdag houden ze zich schuil in een nest van bladeren en droog gras, of in composthopen en onder takkenbossen maar ook onder tuinhuisjes of schuurtjes. Egels zijn de enige inheemse zoogdieren die in winterslaap gaan en die duurt van ongeveer van november tot en met maart. Toch worden egels ook in de winter waargenomen dat komt omdat de winterslaap soms een paar keer per maand wordt onderbroken.

Vanaf april-mei begint de voortplantingstijd die duurt tot juli soms zelfs tot september. Na 31-39 dagen worden er 2 tot 9 jongen geboren die 6 weken bij de moeder blijven. Met name de egels die laat in het seizoen geboren worden, krijgen het zwaar. Zij hebben maar een korte tijd om ‘op te vetten’ voor de winterslaap, en halen vaak niet op tijd het minimumgewicht om in winterslaap te gaan. Deze zogenaamde ‘herfstwezen’ komen vaak in egelopvangcentra terecht.

Als u een tuin heeft kunt u deze egelvriendelijk inrichten door deze (voor een deel) niet te betegelen en zorgt u voor rustige, rommelige plekjes met veel bladeren. Uiteraard gebruikt u geen gif tegen slakken of insecten. Als u een vijver heeft zorg dan door middel van een trappetje of opgestapelde stenen of vlakke oever dat egels zelfstandig het water uit kunnen. Heeft u een schutting of andere tuinafscheiding, zorg dan voor een uitsparing ter grootte van een cd (en enthousiasmeer ook uw buren dat zij hetzelfde doen) zodat egels van de ene tuin naar de andere kunnen scharrelen. Ook kunt u egels helpen door water – nooit melk! – in een lage schaal in uw tuin neer te zetten en door voedsel aan te bieden. U kunt kattenvoer, brok of blik, maar ook kant en klaar egelvoer het hele jaar neerzetten maar vlak voor de winterslaap (september-november) en vlak na de winterslaap (maart-april) staat het bijvoeren gelijk aan levens redden.

Door gebrek aan natuurlijk voedsel in onze tuinen, is het moeilijk voor egels om genoeg vet te verkrijgen om de winterslaap in te gaan. Tijdens de winterslaap verliezen egels gemiddeld 30% van hun lichaamsgewicht en zijn in de lente dus altijd verzwakt. Bijvoeren helpt de egel om eerder en beter in conditie te komen voor de voortplanting. Wilt u uw tuin nog egelvriendelijk maken? Zet dan een egelslaaphuisje neer. Deze kunt u zelf maken of kant en klaar kopen. Hierin kunnen egels overwinteren, en – als u tuin geschikt is – kunnen egels zelfs ervoor kiezen om hun jongen er in groot te brengen.